Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Ramazan ayının insanları hata yapmaktan en çok koruyan etkiye sahip olduğunu kaydetti.
Üsküdar Üniversitesi’nden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Tarhan, Ramazan ayı boyunca şahsın nefsine hakim olduğunu belirtti.
Tarhan, “Bu defansif tesirde insanın kendi kendisiyle barışık olduğu, kendi arzu ve dürtüleriyle hesaplaştığı inkar edilemez. Ramazan ayında insan nefsine hakim olur. Nefsine hakim olur. . Nerede yanlış yaptım? Dur, düşün, yeniden değerlendir diyor. Yaptığı işlere otomatik olarak ara veriyor.” yorumunu yaptı.
Ramazan orucunun anlamının sadece yemek yemekten ibaret olmadığını, duygu ve davranışları yeniden gözden geçirmek olduğunu ifade eden Tarhan, “Sürekli söylenen bir şey vardır: Oruç tutarken sadece midemize değil, midemize de oruç tutmak denir. gözümüz, kulağımız ve tüm uzuvlarımız Ramazan’ın o ilahi maksadına uygun bir oruçtur.” terimleri kullandı.
Ramazan’ın özellikle insanların duygularını nasıl etkilediğine dair bilimsel çalışmalara değinen Tarhan, Ramazan ayında insanlarda olumsuz hafıza algısında azalma olduğunu anlattı.
Tarhan dedi ki:
“Çanakkale ve Pamukkale Üniversiteleri tarafından yapılan çalışmalarda Ramazan orucunun olumlu benlik algısına etkisi, düşmanlık duygusuna etkisi, öfke kontrolüne etkisi araştırılmıştır. Bunlar tek tek incelenmiş, bilimsel çalışmalar incelenmiştir. Ön testler ve son testler yapılır Ramazan ayı başında ve sonunda Doğruluk tekrar testleri yapılır ve olumsuz benlik algısında azalma olduğu belirlenir.
Olumsuz bellek algısı, özsaygısı düşük olan kişilerin kendilerini özgür görmeleri ve olumsuz görmeleri anlamına gelir. Ayrıca düşmanlık duygusundaki değişimler ölçülür. Pamukkale Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre bu iki duygu Ramazan ayında hem erkeklerde hem de kadınlarda azaldı. Bu çok değerli bir şey. Olumsuz benlik algısında ise kişi kendine değer vermiyor, bakıyoruz çok, özellikle bu bireylerin birçoğunda af yok, merhamet yok, affetmiyorlar. Ramazan ayı gelince empati artar, bağışlayıcılık artar. Bu duygular arttığında zihinsel bir yük kalkar, bir yük kalkar. Bu olduğunda, kendini sürekli kötü hisseden kişi kendini iyi hissetmeye başlar.”
Tarhan şöyle devam etti:
“2016 yılında bir Japon bilim insanı otofajiyi keşfettiği için Nobel Ödülü’nü aldı. Otofajide beslenme sistemi değişti, artık dünya genelinde intermittent fasting denilen bir sistem uygulanıyor. İnsan belli saatlerde aç kalıyor. Hücre bilimcisi sitoloji uzmanları, vücut ne zaman böyle olduğunu söylüyor. aç kalınca hücre kendi kendine otofajiye başlar.Yani kullanmadığı proteinleri ve kullanmadığı bazı parçaları enerjiye çevirdiğini tespit ettiler.Evde odun bitince başka şeyler yakarsınız ya da vücut kendi içindeki hücreleri yeniliyor. Yapılan araştırmalar DNA’daki hasarların bile onarıldığını ortaya koyuyor.”
“Açlık insan hücrelerini yeniler”
Açlığın insandaki hücreleri yenilediğine dikkati çeken Tarhan, “Açmayan çiçeği açsın diye karanlıkta koyuyorlar. Çiçek 3 gün ışıksız karanlıkta kaldığında açmaya başlıyor” dedi. “Ah, tehlikedeyim”. İnsanı açlık gerginliğine soktuğumuzda vücudumuz hücreleri yeniler.” ifadeleri kullandı.
Tarhan, ramazan ayında öfke duygusunun arttığına dair iddialar olsa da aslında durumun tam tersi olduğunu anlattı.
Çalışmalarda öfke kontrol ölçeğine göre ölçümler yapıldığını belirten Tarhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ramazan ayında bireyde öfke yönetimi, öfke ifadesi ve öfkeyi kontrol edebilme durumu araştırılır. Ramazan ayında oruç tutanlarda öfke kontrolünün arttığı tespit edilmiştir. Bu testler ramazan başında ve sonunda doğru bir şekilde yapılmaktadır. Ramazan orucu 3-4 hafta ortasında yapılır.İlk birkaç gün alışma dönemi olabilir.Alışkanlık döneminde insan imanla oruç tutarsa faydalıdır.Oruç tutmak insanı zorlar çünkü oruç tutar. ya da inanmıyor, toplumsal sebeplerden, dünya ne derse oruç insanı zorluyor, isteyerek tutunduğumuzda beyin bir işe yaramıyor.’ diye buyuruyoruz.
Ramazan’da artık yiyecek arayışını hissetmiyorsunuz. İlk birkaç gün o his var sonra vücut alışıyor. “Şimdi akşam yemeği yiyeceğim” diyerek beyni şartlandırır. İnsan iman edince beyindeki programı değiştirir. Bu dış denetim değil, aynı zamanda iç denetimdir. Dış denetim, yakın çevrenin baskısı altında yapılan bir dış disiplindir. İç denetim iç disiplindir. İşte insanın imanla yaptığı ideal disiplin eğitimi ve ideal irade eğitimi bu şekilde gerçekleşir.
İnanmanın insanı huzurlu kıldığına dikkati çeken Tarhan, “İnanmanın verdiği bir şey vardır. İnsanın en kıymetli ihtiyacı huzurdur. Huzur, kanaatten farklıdır. Batı kültüründe tatmin hep dışsal bir sebep olarak anlaşılır.” ifadeleri kullandı.
Tarhan, “İnsan kendini zihnen yeniliyorsa, ben nerede yanlış yaptım, bugüne kadar kimleri incittim, insanlara karşı daha iyimser olmalıyım, sahip olduklarımın kıymetini bilmem için sorular soruyor. Bu noktada sabır” dedi. ve dayanıklılık değerlidir.” değerlendirmesini yaptı.
Ramazan’ın hazzı ertelediğine dikkat çeken Tarhan, hazzı ertelemeye zorladığını, haz geciktirme modülü olduğunu, özellikle ergenlerin hazzı erteleme yeteneği olmadığı için haz tuzağına düştüğünü ifade etti.
Tarhan sözlerini şöyle tamamladı:
“Hoşlarına giden bir şeyin çabuk olmasını isterler. İnsan beyni çabuk, şimdi der. Oysa çocuklukta ve gençlikte öğreneceksin, şimdiki zamanda yaşayacaksın. Yetişkinlik, ruhsal olgunluğun göstergesidir. Manevi olgunluğa sahip insan, erteleyecek olgunluğa sahiptir.” Doyumu erteleyebilecek olgunluğa sahip insan, gerilime dayanma becerisine sahiptir.Gerilimden bir şeyler öğrenir ve gerilimden sonra tekrar bire bir olur.Gerginliğe tahammülü olmayan insan benlik gücünü kaybeder. anaokulunda çocuklara şekerleme testi yapıyor.
15 dakika beklemeyi başaranlara daha çok lokum veriyorlar. İsteyene hemen veriyorlar. Yirmi yıl sonra aynı bireyleri tekrar ölçerler. Hazzı erteleyebilen bireylerin duygusal zekaları yüzde 20 daha yüksek. Karşı cinse olan ilgilerinde daha kararlıdırlar. Sadece akademik başarı değil, sosyal ve duygusal becerileri de daha gelişmiştir.”
